Groen
Gezonde omgeving
Volgens Finn wordt het een gezonde en duurzame omgeving met veel groen. Buiten is dé plek voor fietsers en voetgangers, natuur en ontmoeting, rust en schone lucht. “Ons streven is een groot park waar gebouwen staan en niet een wijk waar af en toe wat groen te vinden is. We geven de ruimte weer terug aan de mensen.”
Autovrij
In Merwede kunnen ruim 10.000 mensen wonen.
“Het wordt een buurt met een groot aantal bewoners op ongeveer 24 hectare. Dat is een redelijk beperkt aantal vierkante meters. Daarom is het belangrijk om de beschikbare openbare ruimte met veel aandacht in te richten. Dit kan door de buurt autovrij te maken. We moedigen bewoners aan om te fietsen, te lopen en gebruik te maken van deelauto’s en openbaar vervoer.”
©Bura Okra
Dichtbij
Lopen of fietsen
Daarom is alles wat de wijkbewoners dagelijks nodig hebben op loop- of fietsafstand te vinden. “De supermarkt en de school is dichterbij huis dan de auto.” In Merwede is namelijk niet voor elk huishouden een parkeerplaats. Ondergrondse parkeergarages aan de rand van de wijk hebben in totaal zo’n 1800 parkeerplekken. Tegenover 25.000 fietsparkeerplekken in de gebouwen. Volgens Finn past Merwede bij Utrecht. "In onze stad wordt al veel gefietst en er is veel werkgelegenheid. Bovendien is Utrecht niet bang om dingen uit te proberen. Andere steden zijn nog niet bereid geweest om een autovrije wijk te realiseren. De gemeente is vrij dapper in het durven zetten van een grote stap vooruit."
Leefomgeving
Gezondheidswinst
Door de auto te laten staan en oog te hebben voor de natuur, draagt Merwede bij aan een gezonde leefomgeving. Fysiek en mentaal.
“We zijn een betere wijk aan het bouwen dan wat er nu bestaat. In Merwede zijn mensen automatisch in beweging. Rust en ruimte dragen daarnaast bij aan mentale gezondheid. Een groene omgeving helpt onder andere bij mentale welzijn, hittestress en waterberging. Deze aanpak kan een enorme gezondheidswinst opleveren.”
Meerwaarde
Gemeenschapszin
Hij noemt de ruimte voor ontmoeting ook een meerwaarde. Zo kunnen mensen uit Merwede en omliggende buurten elkaar ontmoeten op buurtplekken: twee grote pleinen en een aantal kleine en middelgrote plekken die samen met bewoners worden gemaakt. “Ik hoop dat gemeenschapszin de kracht is van Merwede. Echt samen voor de wijk.”
© Juri Hiensch
© Juri Hiensch
Gebiedsorganisatie
Andere openbare ruimte
Merwede krijgt nog iets nieuws: een soort VVE voor de wijk. Gebiedsorganisatie Merwede krijgt als belangrijkste taken de invulling van de logistieke kant met servicewinkels, pakketwanden en lichte elektrische voertuigen en daarnaast de aanstelling van een of meerdere buurtconciërges die als ogen en oren in de wijk dienen.
“Dit zie je nog niet in andere wijken, omdat bewoners daar niet veel met elkaar delen. In Merwede is de openbare ruimte anders.”
Duurzaamheid
Maar niet alleen de benadering van stadplanning is vernieuwend in Merwede. Ook op het gebied van duurzaamheid zijn er bijzondere oplossingen.
Zo krijgen de huizen bouwisolatie van zwammen en houtsnippers in plaats van de meer traditionele steenwol. Ook zijn er herbruikbare bakstenen die in elkaar klikken, zonder mortel. En gevelplaten die ook zonnepanelen zijn. Een warmte-koude-opslagsysteem dat energie uit de grond haalt, verwarmt en koelt de gebouwen. Daarbij wordt ook de warmte van het Merwedekanaal benut. Daardoor is er het hele jaar een comfortabele temperatuur zonder dat er natuurlijke hulpbronnen worden aangesproken. Tot slot wordt elke vierkante centimeter dak gebruikt voor groene daken, stadslandbouw, dakterrassen of zonnepanelen.
Oplossingen
Merwedelab
In het Merwedelab vertalen de gemeente en ontwikkelaars samen innovatieve producten en ideeën naar concrete, praktische oplossingen. "“Hoe maken we bijvoorbeeld van fietsenstallingen plekken waar mensen het prettig vinden om elkaar te ontmoeten?” Maar ook is er een team dat zich bezighoudt met dieren en natuur om ervoor te zorgen dat onder andere vogels, vleermuizen en egels in Merwede hun thuis vinden.
Uniek
Experimenteren
Finn ziet Merwede als een kans én als een experiment. "Het realiseren van een autovrije buurt gebeurt nog nergens. Het roept ook uitdagingen op, zoals pakketbezorging en de toegankelijkheid voor hulpdiensten. Daar zijn we allemaal oplossingen voor aan het bedenken. Het is een leuk proces. Als straks alles goed functioneert, zijn we mogelijk een voorbeeld voor andere steden. In Nederland en wereldwijd."
Finn Van Leeuwen
Projectmanager mobiliteit Merwede Finn van Leeuwen was in verschillende steden betrokken bij stedelijke ontwikkeling en projecten rond mobiliteitstransitie. In Utrecht is hij verantwoordelijk voor de ontwikkeling en implementering van het wijkmobiliteitsconcept, met focus op zowel mensen als dingen. Aan de ene kant gaat het over wat er gebouwd moet worden, zoals garages, fietsenstallingen en de openbare ruimte. Aan de andere kant gaat het over hoe de stad functioneert en wat er daarvoor nodig is – onderzoek naar oplossingen voor gedeelde mobiliteit, wie onder welke voorwaarden toegang krijgt tot het autovrije gebied en hoe de afvalinzameling wordt georganiseerd.
Niel Glas
Projectmanager Merwede Niel Glas is al meer dan 20 jaar betrokken bij de stedelijke ontwikkeling in Utrecht. Hij is verantwoordelijk voor de realisatie van wijken aan de westkant van Utrecht. De afgelopen vijf jaar heeft Niels, samen met de eigenaars van het terrein en de stad, de plannen en contracten ontwikkeld voor de transitie van Merwede van het binnenstedelijk bedrijventerrein naar een gemengde en groene buurt. Hij richt de focus op kwaliteit van gebouwen en openbare ruimtes zowel voor de mens als de natuur. Hij geniet van de uitdagingen die gepaard gaan met het creëren van een hoge dichtheid en autovrije openbare ruimtes binnen de stad, evenals de mogelijkheden die deze voorwaarden bieden om gedeelde openbare ruimtes te creëren voor een gezond stedelijk leven en voor recreatie.
