Utrecht mag zich meten met San Francisco en Nairobi
San Francisco, Kuala Lumpur, Nairobi – het zijn wereldsteden waarmee Utrecht zich sinds deze week mag meten. De Domstad is geselecteerd voor het nieuwe ‘Pioneering Places Programme’ van het World Economic Forum (WEF). Utrecht wordt onder andere door de ‘gezonde’ wijk Cartesius gezien als pionier in innovatieve oplossingen voor stedelijke uitdagingen.
De officiële aftrap van het éénjarige Pioneering Places-programma was op 21 oktober, tijdens de Urban Transformation Summit in de Amerikaanse stad San Francisco. Namens Utrecht was Michiel Dijkman daarbij aanwezig, directeur van Economic Board Utrecht. Dat is een samenwerkingsverband tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden om de economie in de regio Utrecht te stimuleren.
Cartesius
Samen met Kuala Lumpur (Maleisië), Medellín (Colombia), Montréal (Canada), Nairobi (Kenia) en San Francisco (Verenigde Staten) vormt Utrecht een groep van zes steden die volgens het WEF een voorbeeldfunctie hebben. Ze lopen voorop in oplossingen van universele stedelijke uitdagingen, zoals problemen met huisvesting, infrastructuur en gezondheid.
Vanwege het laatstgenoemde thema is Utrecht ‘Heart of Health’ geselecteerd; de aanduiding die de Economic Board Utrecht aan de regio heeft gegeven. Een belangrijke reden hiervoor is de wijk Cartesius; gelegen rondom het CAB-gebouw dichtbij station Zuilen. De bouw van de wijk begon in 2021 en is nog steeds niet afgerond, maar sinds 2023 is een gedeelte al bewoond.
Blue Zones
Het is een ‘speciale wijk’, zegt Onno Dwars, directeur van gebiedsontwikkelaar Ballast. Niet alleen omdat er zo’n 3.500 woningen op minder dan 25 hectare komen, maar ook omdat er een uniek doel aan hangt: inwoners van Cartesius moeten gemiddeld vijf jaar langer gezond kunnen leven dan inwoners van andere Utrechtse wijken. Die missie wordt gemonitord door een tienjarig onderzoek, uitgevoerd door het UMC Utrecht, Universiteit Utrecht en Hogeschool Utrecht.
Cartesius is geïnspireerd op de zogenoemde Blue Zones: gebieden waar mensen bovengemiddeld oud worden, mede dankzij hun leefstijl en omgeving, zoals op het Japanse eiland Okinawa of het Italiaanse Sardinië. Ook in Utrecht worden elementen uit deze zones toegepast, zoals faciliteiten voor beweging en gezond eten, de aanwezigheid van dieren en een ‘community manager’ die sociale verbinding stimuleert.
Utrecht internationaal op de kaart
Mede vanwege dit concept mag Utrecht nu dus deelnemen aan het Pioneering Places Programme van het WEF. De komende twaalf maanden wisselen de deelnemende steden ervaringen uit op internationale bijeenkomsten en delen hun ideeën met andere steden.
Maar hoe komt een ‘stadje’ als Utrecht (ter vergelijking: Nairobi, de grootste stad van de zes, is met 4,8 miljoen inwoners in 2024 bijna dertien keer zo groot) op de radar van het World Economic Forum? “Utrecht werd in de zomervakantie benaderd. Het WEF zag veel mooie dingen gebeuren”, vertelt Michiel Dijkman vanuit de Verenigde Staten.
Volgens Dijkman zijn er meerdere factoren die Utrecht internationaal op de kaart hebben gezet. Zo werd de wijk Overvecht eind 2024 geselecteerd voor het Bloomberg Harvard City Leadership Initiative, waarbij onderzoekers van de prestigieuze universiteit van Harvard meedenken over de toekomst van jongeren in de wijk.
Ook innovatieve projecten zoals de autoloze Merwedekanaalzone en de nauwe samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen in Utrecht maken volgens hem indruk.
World Health Organization
Bovendien, vertelt Dijkman, vindt het WEF het interessant dat de Cartesius-missie ook onderzocht wordt. Zo kan het concept – als het werkt – gekopieerd worden naar andere steden.
Het onderzoek was in eerste instantie niet het plan, maar betrokken bij Cartesius werden er door kennisinstellingen op gewezen dat de ‘vijf jaar langer leven’-claim onderzocht zou moeten worden. Professor dr. Roel Vermeulen (Universiteit Utrecht) leidt inmiddels het onderzoek.
Ook de World Health Organization (WHO) raakte na een bezoek van betrokkenen, onder meer Michiel Dijkman, zo geïntrigeerd, dat Cartesius werd geselecteerd als een van haar tien pilotregio’s wereldwijd. Inmiddels onderzoekt ook de WHO hoe gezond Cartesius is. “Dat alles heeft als een sneeuwbaleffect gewerkt op onze internationale naamsbekendheid,” zegt Dijkman.
Wat levert het Utrecht op?
Een belangrijke vraag is wel: wat heeft Utrecht zelf aan deze internationale samenwerkingen? “Allereerst natuurlijk erkenning”, zegt Dijkman. “We zetten Utrecht op de kaart met het imago dat we willen: ‘Heart of Health’.”
Ook benadrukt hij dat Utrecht door de Europese Commissie is uitgeroepen tot de meest competitieve regio van 232 Europese regio’s. “We staan al vijftien jaar in de top vijf, maar bijna niemand weet dat we het zó goed doen. De burgemeester zegt weleens: ‘Utrecht mag wat minder bescheiden zijn’. Dat proberen we nu actief te veranderen door meer internationale contacten aan te halen.”
Internationale zichtbaarheid helpt volgens hem bij het binnenhalen van Europees geld, het aantrekken van kennis en het versterken van de regionale economie. “Er zijn regio’s die economisch verder zijn, maar de balans tussen welzijn en welvaart is hier heel goed. Daarom scoren wij zo hoog. En als zo’n Cartesiuswijk écht werkt, kunnen we dat concept ook internationaal verkopen.”
Geïnspireerd door andere landen
Tijdens de top in San Francisco sprak Dijkman onder meer met politici, zoals een wethouder van Washington DC en de gedeputeerde van de Argentijnse provincie Buenos Aires. Ook zat hij in panels, gesprekken en nam hij deel aan ondertekenmomenten. “Dat is inspirerend, daar leer je van, en dat neem je mee naar Utrecht.”
Ook heeft hij geluisterd naar de voorbeelden van de andere steden, zoals Kuala Lumpur en San Francisco, die het goed doen op het gebied van circulaire economie. “Dat kan voor Utrecht ook interessant zijn.”
De top duurde tot donderdag 23 oktober, waarna Dijkman met een trots gevoel naar huis ging. “Het is toch bijzonder om in het rijtje te staan met een Montréal of San Francisco.” Nu is het afwachten wat de rest van het jaar brengt.
World Economic Forum
Het World Economic Forum is een internationale non-profitorganisatie, opgericht in 1971, die publieke en private leiders (onder andere ondernemers, politici, academici) samenbrengt om mondiale uitdagingen aan te pakken. Het forum is vooral bekend van de jaarlijkse vergadering in het Zwitserse Davos.
Nieuws
Laatste Nieuws
Lees het laatste nieuws van Utrecht, Heart of Health
Wonderwoods in het zonnetje voor keuze tropisch hout
FSC zet Wonderwoods in het zonnetje voor de keuze voor tropisch houtDeze week zijn er twee 2-meter hoge abri’s van tropisch hout geplaatst bij Wonderwoods in Utrecht. Dit is een bedankje van FSC Nederland aan alle betrokken partijen bij de realisatie van Wonderwoods voor hun bijdrage aan het beschermen van de tropische bossen door de keuze voor FSC-gecertificeerd tropisch hout voor dit project. De abri’s zijn onderdeel van de campagne ‘Hier hout, daar bos’ van FSC Nederland.Wonderwoods en FSCBij de realisatie van Wonderwoods, een gebouw met 360 bomen en 9.640 struiken en planten, is volop aandacht besteed aan duurzaamheid. Zo is er onder andere gekozen voor 257m³ FSC-gecertificeerd tropisch hout (Okan). Volgens de berekeningen van FSC Nederland, blijft hierdoor ruim 500.000 m² tropisch bos in Gabon beschermd*. Voor de gevelbekleding zijn afspraken gemaakt over het gebruik van verschillende maten, zodat de zagerij reststukken opnieuw kon gebruiken. Op die manier werd het hout uit de bomen zo efficiënt mogelijk benut.“We merken dat er nog te vaak mensen juist om het tropische bos te beschermen liever geen tropisch hout gebruiken. Maar verantwoorde houtoogst is nooit de oorzaak van ontbossing. Met de keuze voor FSC-gecertificeerd (tropisch) hout wordt duurzaam bosbeheer beloond. Hierdoor is er geen financiële noodzaak om het bos om te zetten in grond voor landbouw, zoals sojaplantages, of veeteelt. En dus blijft het bos behouden.” aldus Wyke Smit, directeur van FSC Nederland.Om kennis en bewustwording te vergroten zijn er naast de abri’s informatiezuilen geplaatst met verschillende QR-codes naar audiofragmenten waarmee nieuwsgierige voorbijgangers meer kunnen leren komen over tropisch hout, tropische bossen en FSC. De audiofragmenten zijn onder andere ingesproken door onderzoeker Joeri Zwerts, klimaatoptimist Maartje Bregman en Mark Kemna van FSC Nederland.“Met Wonderwoods, award winner MIPIM Best Mixed Use Project 2025, houden wij toekomstige generaties in gedachten. Door 1 hectare verticaal bos te planten en met FSC gekwalificeerd hout te werken kiezen wij bewust voor het toepassen van duurzame materialen. Wij zijn niet voor niets toekomstmakers. Dat zie je ook in onze materialen.” Lars van der Meulen, Director Sustainability VolkerWessels.“Wonderwoods zet de toon voor de nieuwe ontwikkelingen in het Utrechtse centrum: groen, gezond en innovatief. Het gebruikte hout in deze duurzame ontwikkeling is vanzelfsprekend FSC-gecertificeerd en op schitterende wijze verwerkt door de architecten van MVSA en Boeri. Met Wonderwoods begint Beurskwartier en toont hoe we het Utrechtse centrum op een duurzame manier willen verdichten. Beurskwartier wordt een groene stadswijk met gevarieerde architectuur en een mix van functies, waar bijna 10.000 mensen wonen en werken.” Marjo de Kraker, landschapsarchitect Centrum Utrecht."Wonderwoods is een voorbeeld van hoe je ecologische impact concreet maakt. Door bewust te kiezen voor een Lesser Known Timber Species uit een FSC®-gecertificeerd bos, verlagen we de druk op de meest gegeerde houtsoorten en krijgt elke boomstam een optimaal rendement. Kortere lengtes en meerdere breedtematen werden meegenomen, zodat het absolute minimum aan hout verloren ging en recuperatie mogelijk bleef. In combinatie met Forestlines®, dat zonder enige voor- of nabehandeling toch brandreactieklasse B-s1,d0 behaalt, laat dit project zien dat slimme materiaalkeuze en intelligent ontwerp direct bijdragen aan duurzaamheid én ecologische winst." Steven Paulussen, zaakvoerder Paulussen Houthandel.“Bij Wonderwoods willen we laten zien dat natuur en stedelijke ontwikkeling hand in hand kunnen gaan. Dat doen we niet alleen door bomen en planten terug te brengen in de stad, maar ook door verantwoorde keuzes te maken in de constructie van het gebouw. Door te kiezen voor FSC-gecertificeerd tropisch hout dragen we actief bij aan de bescherming van waardevolle bossen in Gabon”, aldus Joost Compaan, asset manager woningen bij a.s.r. real estate.Campagne Hier hout, daar bosDe abri’s bij Wonderwoods zijn onderdeel van de meerjarige campagne ‘Hier hout, daar bos’. Met deze campagne wil FSC Nederland de bewustwording over ieders invloed op het beschermen van de (tropische) bossen onder de aandacht brengen. FSC lanceerde als onderdeel van deze campagne een online kennisplatform (www.hierhoutdaarbos.nl) met daarop de meest gehoorde vragen en overtuigingen rondom tropisch hout, met daarbij behorende feiten en argumenten. FSC wil zo vooral de bewustwording over onze eigen rol in bosbescherming vergroten. Door projecten zoals Wonderwoods in Utrecht en eerder de IJboulevard en het WEC in het zonnetje te zetten hoopt FSC andere organisaties te inspireren en motiveren hun voorbeeld te volgen.*Berekening gemaakt met de Bosberekentool van FSC Nederland: https://www.nl.fsc.org/nl-nl/newsfeed/bosberekentool-inzicht-in-belang-keuze-tropisch-fsc-hout
Utrecht geselecteerd voor Pioneering Places Programme
Utrecht geselecteerd voor het nieuwe wereldwijde Pioneering Places ProgrammeWorld Economic Forum heeft Utrecht geselecteerd voor het nieuwe wereldwijde Pioneering Places Programme. De officiële aftrap van dit 1 jaar durende programma vindt plaats tijdens de World Economic Forum - Urban Transformation Summit in San Francisco.Utrecht, Heart of Health is geselecteerd wegens de focus op een gezonde samenleving met gezonde mensen in een gezonde leefomgeving. De impact van de op Blue Zones geïnspireerde wijk Cartesius Utrecht, de aanpak van kansengelijkheid in de wijk Overvecht en de autoloze-wijk Merwedekanaalzone hebben internationaal bijzondere interesse.Waaronder ook het onderzoek naar de effectiviteit door de kennisinstellingen en bedrijven.De eerste groep Pioneering Places bestaat uit:· Utrecht (Nederland): Inbedden van gezondheidscentrisch ontwerp en welzijn in regionale ontwikkeling.· Kuala Lumpur (Maleisië): Bevordering van adaptief hergebruik en duurzame stadsvernieuwing.· Medellín (Colombia): Uitbreiding van slimme watersystemen en inclusieve infrastructuur.· Montréal (Canada): Versnelling van circulariteit om het lokale karakter te versterken.· Nairobi (Kenia): Realisatie van grootschalige, gemeenschapsgerichte betaalbare woningen en diensten.· San Francisco (VS): Stimuleren van klimaatbestendigheid en de revitalisering van de waterkant. De komende 12 maanden zullen deze pioniers samenwerken om mondiale principes om te zetten in lokale actie. Dit doen ze door middel van gezamenlijk leren, samenwerking en leiderschap, om zo betere gemeenschappen te creëren.Een bepalend moment voor de Davos Baukultur Alliance van het World Economic Forum dat aantoont hoe wereldwijde ambitie en lokaal leiderschap samenkomen om duurzame kwaliteit en impact te leveren in de plaatsen waar we wonen en werken.
Miljardenbusiness met biotech
Miljardenbusiness met biotech: het Utrechtse Science Park is bijna een stad op zichIn het kort· Genmab koopt biotechbedrijf Merus voor $8 mrd, het is de grootste Nederlandse deal in de sector ooit.· Beide bedrijven zijn gevestigd op het Utrecht Science Park, waar ruim 30.000 mensen werken.· De ceo van Genmab benadrukt de gezamenlijke kracht van bedrijven en kennisinstellingen in Utrecht.Het is de grootste overname ooit in de Nederlandse biotech: Genmab koopt Merus voor $8 mrd. Waar komen deze twee bedrijven vandaan? Uit Utrecht. Het FD gaat op bezoek bij het Science Park daar. ‘Ontwikkeling van geneesmiddelen kan niet in isolatie plaatsvinden.’Foto: Het gebouw van Genmab op het Utrecht Science Park. (C) Ramon van Flymen voor het FD